Literasi Maklumat

 KONSEP LITERASI MAKLUMAT

Literasi Maklumat adalah suatu kemahiran yang digunakan untuk mencari maklumat tertentu yang diperlukan dan merangkumi kebolehan mencari dan memperolehi maklumat dalam apa jua format serta mengggunakan maklumat tersebut secara aktif. Ia juga boleh didefinisikan sebagai keupayaan untuk mengakses dan menilai maklumat bagi membantu membuat pemilihan dan penyelesaian masalah secara efektif.

Kepentingan Literasi Maklumat

Dasar pembangunan negara: 

1. Membangunkan ekonomi berasaskan pengetahuan k-ekonomi dan k-masyarakat.
2. Memperkukuhkan pembangunan modal insan untuk menghasilkan tenaga manusia berpengetahuan
3. Kerajaan menghendaki seluruh rakyatnya mempelajari, memahami dan menguasai pengetahuan IT
4. Matlamat Pendidikan Negara ialah melahirkan insan yang beriman, berakhlak mulia, berilmu,   berterampilan dan sejahtera selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan
5. Konsep Pengajaran dan Pembelajaran Bestari yang berpusatkan pelajar dan dipermudahkan dengan bantuan ICT
6. Pembangunan ICT dalam pendidikan
7. Hidup dan bersaing dalam dunia dan ekonomi global yang terlalu bergantung kepada maklumat
8. Belajar berdikari secara beransur-ansur untuk menghayati konsep pendidikan seumur hidup

 

Dari aspek Ekonomi

Menurut Barner (1996) beberapa budaya di tempat kerja telah dikenal pasti. Berasaskan budaya-budaya ini, pekerja zaman ,maklumat ini perlulah mereka yang mempunyai literasi maklumat bagi memenuhi keperluan :

1. Organisasi  maya (Virtual Organization)
2. Bertindak  sebagai Pembekal, Pengeluar dan Pengurus Maklumat
3. Ramai pekerja sementara, sambilan dan dari latar belakang yang      pelbagai
4. Penggunaan   komputer dan sistem elektronik
5. Setiap   organisasi dan individu perlu terus belajar dan mengikuti latihan(Learning Organization)

 

Siapakah yang dikatakan sebagai seorang yang “Berliterasi Maklumat”?

1. boleh  mengenalpasti maklumat yang diperlukan
2. boleh  mengenalpasti bila maklumat diperlukan
3. bagaimana dan di mana maklumat boleh dikesan
4. menilai secara kritikal maklumat dan sumber maklumat
5. menggunakan maklumat bagi tujuan tertentu dan mengikut keutamaan
6. melaporkan maklumat dengan berkesan sama ada secara verbal , penulisan atau teknologi
7. mengguna maklumat yang diperolehi secara beretika.

6 ELEMEN LITERASI MAKLUMAT

1. KEMAHIRAN MAKLUMAT / PERPUSTAKAAN

2. KEMAHIRAN MEMBACA 

3.KEMAHIRAN BERFIKR KRITIS DAN KREATIF

4. KEMAHIRAN BELAJAR

5. KEMAHIRAN KOMUNIKASI / MENYAMPAIKAN MAKLUMAT

6. KEMAHIRAN ICT

Peralatan atau bahan yang boleh digunakan bagi melaksanakan Literasi Maklumat adalah seperti berikut:

-     Panduan Guru

-       Bahan-bahan kovensional di perpustakaan ( bercetak dan bukan cetak)

-       Komputer dan akses internet

-       Bahan digital (Sumber Elektronik)

-       Sumber-sumber lain seperti agensi kerajaan dan orang perseorangan

PERANAN LITERSI MAKLUMAT DI DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN.

Penguasaan kemahiran LM boleh dijalankan melalui pelbagai strategi pengajaran melalui:

1. Kerja kursus
2. Projek khusus mata pelajaran Tertentu
3. Aktiviti kelas
4. Aktiviti ko-kurikulum
5. Kerja kendiri
6. Program/aktiviti PSS
7. Program membaca

Model-model Literasi Maklumat

a. The Big6 Skills – Eisenberg and Berkowitz
Model yang diguna pakai adalah The Big Six , melalui 6 langkah utama iaitu:
• menentu (task definition)
• mencari (information seeking strategies)
• mengguna (location and access)
• mencatat (use of information)
• melapor (synthesis)
• menilai ( evaluation)

b. Empowering 8- NILIS (National Institute of Library and Information Sciences – University of Colombo Sri Lanka
• mengenalpasti (Identify)
• mencari (Explore)
• memilih (Select)
• mengurus (Organise)
• mencipta (Create)
• melapor (Present)
• menilai (Assess)
• mengaplikasi (Apply)

c. The British Model, 1981 ( Irving/ Marland)
• Formulation/analysis of information needs.
• Identification/appraisal of sources.
• Tracing/locating resources.
• Examining, selecting & rejecting resources.
• Interrogating/Using individual resources.
• Recording/Storing.
• Interpretation, analysis, synthesis & evaluation.
• Shape, presentation & communication.
• Evaluation of the assignment.

d. Stripling and Pitts , 1988 - Research Process
• Choose a broad topic
• Get an overview of the topic
• Narrow the topic
• Develop thesis/purpose statement
• Formulate questions to guide research
• Plan for research and production
• Find, analyze and evaluate sources
• Evaluate evidence, take notes, and compile bibliography
• Establish conclusions/organize information in outline
• Create and present final product
• Reflection points – is the paper/project satisfactory

e. Kuhlthau Information Seeking Process (ISP)
• Initiation
• Selection
• Formulation of focus
• Exploration (investigate information on the general topic)
• Collection (Gather information on the focused topic)
• Presentation
• Assessment (of outcome/process)

Petunjuk kejayaan sesuatu program literasi maklumat di sekolah
- Peningkatan Penggunaan Pusat Sumber Sekolah
- Peningkatan Permintaan Terhadap Bahan Maklumat
- Peningkatan Permintaan Terhadap Akses Kepada Maklumat
- Peningkatan Penyebaran Maklumat
- Peningkatan Pencapaian Akademik
- Peningkatan Pencapaian Ko-Kurikulum.
- Aktivti penyelesaian masalah dan lain-lain.